ÖN SÖZ

Bireylerin yaşamda başarılı olmaları için sahip olmaları gereken en önemli becerilerin başında iletişim becerileri gelmektedir. Kısa ve orta vadeli gelecekte ise insanların birbirlerinden ziyade daha çok makineler ve yapay zekâ ile iletişim kurabileceği düşünülmektedir. Bu durum programlama dillerinin hayatımızdaki önemini artırmaktadır. Psikometri ve istatistik alanında R programlama dili son yıllarda yaygınlığını artırmaktadır.

R programlama dili açık kaynaklı olması ve sürekli gelişen geniş kütüphanesi sayesinde psikometri ve istatistik alanında sıklıkla kullanılmaktadır. Ancak programlama dillerini kullanma konusunda geçmişi ve deneyimi olmayan kullanıcılara R programlama dilini kullanmak zor gelebilmektedir. R “shiny” paketi ise kullanıcı dostu web tabanlı ara yüzlerin oluşturulmasına olanak tanımaktadır.

Bu bağlamda R “shiny” paketinin kullanımını tanıtan ve bu yolla istatistiksel analizlerin hesaplanma sürecini örneklendiren bir kitap kaleme almaya karar verdik. Bir R paketi olan “bookdown” kullanarak elektronik kitap oluşturmaya karar verdik. Bunun gerekçesi kitabın ulaşımını kolaylaştırmak ve kitaba yeni bölümler ekleyerek kitabı dinamik bir şekilde güncelleyebilmektir.

Ayrıca kitap çerçevesinde “RSP” isimli bir R “shiny” paketi kitabın yazarları tarafından geliştirilmiş ve kullanıma sunulmuştur. “RSP” (R Shiny Psikometri) paketinin “1.0” sürümü kitapta ele alınan analizleri içeren 5 kapsamlı fonksiyon içermektedir. Zaman içerisinde paket güncellenecek ve “RSP” paketinin yeni sürümleri okuyucular ile paylaşılacaktır.

Kitabın birinci bölümü R “shiny” paketinin kullanımını açıklamaktadır. Bu bölüm R “shiny” paketi ile web tabanlı ara yüzü oluşturmak ve bu yolla istatistiksel analizlerini gerçekleştirmek isteyen okuyucular için yazılmıştır. R shiny uygulaması geliştirmeyi istemeyen veya bu konulara merak duymayan kullanıcılar bu bölümü atlayabilirler.

Kitabın diğer bölümlerinde sırası ile “Klasik Test Kuramı ve Madde Analizi,” “Madde Tepki, Kuramı,” Açımlayıcı Faktör Analizi”, “Doğrulayıcı Faktör Analizi” ve “Simülatif Veri Üretimi” konuları ele alınmıştır.

Bu bölümlerde kitabın yazarları tarafında yazılan kodlar ve yaygın kullanılan R paketleri ile ilgili konular açıklanmış ve örneklendirilmiştir. Bu bölümler içerisine yazarlar tarafından oluşturulan bazı R shiny uygulamaları eklenmiş ve okuyucuların dinamik bir şekilde istatistiksel analizleri hesaplamalarına olanak sağlanmıştır. Her bölümün sonunda yazarlar tarafında geliştirilen “RSP” paketinin ilgili fonksiyonunun kullanımı ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

Her çalışmada olabileceği gibi bu elektronik kitap içerisinde de gözümüzden kaçan ufak hata ve eksiklikler olabilir. Okuyucuların bu durumları ve e-posta adreslerine göndermelerini rica ederiz. Kitap “bookdown” paketi ile elektronik olarak oluşturulduğu için düzeltmeler hızlı bir şekilde yapılabilecektir.

RSP içerisindeki fonksiyonların bazılarında hazır paketlerden faydalanılırken, bazı kodlar kitabın yazarları tarafından yazılmıştır. Yazarlar tarafından yazılan kodlardan elde edilen sonuçların doğruluğu bireysel olarak diğer yazılımlar ve hazır paketlerle karşılaştırılmış benzer sonuçlar üretildiği görülmüştür. Ancak bu kodların farklı koşullar altında (örneklem büyüklüğü, dağılım özellikleri vb.) test edildiği sistematik bir bilimsel araştırma yapılmamıştır. Paket açık kaynaklı olarak sunulduğu için ilgili araştırmacılar kodları inceleyerek böyle bir araştırmayı kendileri yürütebilirler. Böyle bir araştırmanın sonucundan bizleri de haberdar etmeniz bizi memnun edecektir.

Bu elektronik kitabın ve geliştirilen “RSP” paketinin, alana, uygulayıcılara ve araştırmacılara katkı sağlamasını dileriz.

Doç. Dr. C. Deha DOĞAN Doç. Dr. Eren Can AYBEK